Το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας αποτελεί τον κύριο βραχίονα του Next Generation EU (NGEU), o οποίος σε συνδυασμό με τα Διαρθρωτικά Ταμεία, αποτελεί μια ολοκληρωμένη δέσμη διοχέτευσης πόρων για τη στήριξη των οικονομιών της Ένωσης. Στοχεύει στην πυροδότηση μια θεμελιώδους αλλαγής οικονομικού υποδείγματος προς ένα πιο εξωστρεφές, ανταγωνιστικό και πράσινο παραγωγικό μοντέλο, με πιο αποτελεσματικό και ψηφιοποιημένο κράτος, λιγότερο γραφειοκρατικό, με δραστικά μειωμένη παραοικονομία, με φορολογικό σύστημα φιλικό προς την ανάπτυξη και με ένα ποιοτικό και αποτελεσματικό δίκτυο κοινωνικής προστασίας, προσβάσιμο σε όλους. Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης (Recovery & Resilience Facility) περιλαμβάνει μια πληθώρα δράσεων, στοχεύοντας στη χορήγηση ενισχύσεων έως και 723,8δισ. ευρώ σε επιχορηγήσεις και δάνεια στα 27 κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΕΣΑΑ) «Ελλάδα 2.0» εγκρίθηκε στις 13 Ιουλίου 2021 από το Συμβούλιο Οικονομικών Δημοσιονομικών Θεμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ecofin) και προσδιορίζει τις μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις που η Ελλάδα δεσμεύεται να υλοποιήσει αρχικού συνολικού προϋπολογισμού 30,5 δισ. ευρώ. Σκοπός του μηχανισμού «Ελλάδα 2.0» είναι να συμβάλει ουσιαστικά στην αντιμετώπιση των οικονομικών, κοινωνικών και δημοσιονομικών συνεπειών της πανδημίας COVID-19, αλλά και την δημιουργία ανθεκτικών οικονομιών και κοινωνιών, οι οποίες θα είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις και ευκαιρίες της πράσινης και ψηφιακής μετάβασης. Επιπρόσθετα, έχει ως στόχο την ανανέωση του παραγωγικού μοντέλου της χώρας και δίνει έμφαση στον ψηφιακό μετασχηματισμό, την πράσινη μετάβαση καθώς και στην κινητοποίηση ιδιωτικών κεφαλαίων, την κάλυψη των παραγωγικών κενών και την ενίσχυση ανάπτυξης νέων θέσεων εργασίας.
Στις 07/12/2023 εγκρίθηκε από το ECOFIN το αναθεωρημένο ΕΣΑΑ, με το συνολικό ύψος των επενδυτικών πόρων να ανέρχεται πλέον στα 36 δισ. ευρώ. Το «Ελλάδα 2.0» περιλαμβάνει 103 επενδύσεις και 76 μεταρρυθμίσεις και συγκεντρώνει 35,95 δισ. ευρώ. Ειδικότερα, με τη χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ) θα διαθέσει πόρους 18,22δισ. ευρώ για επιδοτήσεις και 17,73δισ. ευρώ για δάνεια, ενώ αναμένεται να κινητοποιήσει άνω των 60 δισ. ευρώ συνολικές επενδύσεις στη χώρα, έως το τέλος του 2026, όπου θα πρέπει να έχουν υλοποιηθεί όλα τα έργα.
Πόροι ΤΑΑ
Οι κύριες πηγές χρηματοδότησης και αξιοποίησης των πόρων του ΤΑΑ αποτελούν οι Επιδοτήσεις και τα Δάνεια.
Επιδοτήσεις
Οι συνολικοί πόρου των επιδοτήσεων ανέρχονται σε 18,2 δισ. ευρώ και θα διοχετευθούν στην εγχώρια οικονομία προκειμένου να υλοποιηθούν δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις που θα καλύπτουν συγκεκριμένα κριτήρια από τους (4) κάτωθι Πυλώνες του προγράμματος.
-
- Πράσινη Μετάβαση
- Ψηφιακός Μετασχηματισμός
- Απασχόληση, Δεξιότητες & Κοινωνική Συνοχή
- Ιδιωτικές Επενδύσεις & Μετασχηματισμός της Οικονομίας
Δάνεια
Ο μηχανισμός δανειοδότησης μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας αποτελεί μια εξαιρετικά καινοτόμα προσέγγιση, υιοθετώντας σύγχρονα μέσα και πρακτικές στη διαχείριση των δημόσιων πόρων και κρατικών ενισχύσεων.
Η παροχή των δανείων, συνολικού ύψους 16,7 δισ. ευρώ θα υποστηριχθεί και οι πόροι θα διοχετευθούν από τις Τράπεζες για την υλοποίηση επενδύσεων σύμφωνα με τις κάτωθι (5) Κατευθύνσεις (Πυλώνες).
- Πράσινη μετάβαση
- Ψηφιακός μετασχηματισμός
- Καινοτομία, R&D
- Ανάπτυξη οικονομιών κλίμακας μέσω συνεργασιών, εξαγορών και συγχωνεύσεων
- Εξωστρέφεια
Το ύψος του δανείου του ΤΑΑ υπολογίζεται σύμφωνα με την ύπαρξη προϋπολογισμού επιλέξιμων επενδυτικών δαπανών του ΕΣ στους παραπάνω 5 Πυλώνες, καθώς και την κάλυψη συγκεκριμένων κριτηρίων ανά Πυλώνα.
Επισημάνσεις
Στην περίπτωση όπου ένα επενδυτικό σχέδιο δεν είναι επιλέξιμο στους πυλώνες πράσινης μετάβασης, ψηφιακού μετασχηματισμού, καινοτομίας – έρευνας και ανάπτυξης ή εξωστρέφειας, λόγω μη κάλυψης των ελάχιστων ποσοστών, είναι επιλέξιμο με αυτοτελή ποσόστωση Δανείου ΤΑΑ στο τριάντα τοις εκατό (30%), εφόσον το άθροισμα των ελάχιστων ποσοστών των ανωτέρω πυλώνων ανέρχεται σε τουλάχιστον τριάντα τοις εκατό (30%).
Στην περίπτωση όπου ένα επενδυτικό σχέδιο είναι επιλέξιμο σε παραπάνω από έναν πυλώνες, οι ποσοστώσεις των πυλώνων αθροίζονται. Το άθροισμα που προκύπτει δεν μπορεί να υπερβεί το πενήντα τοις εκατό (50%).
Οι Επιλέξιμες Επενδύσεις απαιτείται να διαθέτουν θετική καθαρή παρούσα αξία (‘net present value’) και να δύνανται να αποπληρώσουν σε βάθος χρόνου τα Δάνεια ΤΑΑ και Δάνεια Συγχρηματοδότησης που θα τους χορηγηθούν.